La
Rolo de la Naciaj Parlamentoj
en Eŭropa Unio
Karaj samfederacianoj, karaj legantoj,
 Hodiaŭ
pli kaj pli grave rolas Eŭropa Unio en nia vivo kaj en la internaj
aferoj de nia lando. Sciu ekzemple, ke lastajn jarojn ĉirkaŭ
duono de la franca leĝfaritaĵo fontas el la Komunumaj
jurtekstoj. Ĉi-jare des pli multe viglas la debato pri Eŭropa
Unio kaj pri ties estonteco, pro la nun subskibita Eŭropa Konstitucia
Traktato — kiu, kaze de ratifo far ĉiuj membroŝtatoj,
anstataŭos la ĉ. 20 nun ekzistantajn traktatojn.
Kadre de ĉi tiu diskuto pri Eŭropa
Unio kaj ties evoluo, mi proponas al vi, karaj legantoj, tra la
venontaj kelkaj paĝoj konsideri unu specifan punkton de la
eŭropa konstruaĵo : la rolo de la naciaj parlamentoj
en Eŭropa Unio. Kial tiun temon ? Ĉar dum niaj propraj
interparoladoj pri la Unio, ĝiaj institucioj kaj agpovoj, ni
ofte preteratentas la demandon pri la naciaj parlamentoj :
kian rolon, kian influon kaj kian sorton en la Unio ? Tiu temo,
tre malbone konata, tamen ja meritas nian interesiĝon.
Mi tiel provos klarigi tion en la ĉi-suba
artikolo, kiu fakte estas studenta tasko verkita de mi lastjare
kadre de mia kurso « Komunuma kaj Eŭropa Jurordo »
(licencio pri juro). Mi esperantigis ĝin kaj ĝisdatigis
la lastan subparton pri la Eŭropa Konstitucio. Dezirante al
vi agrablan legadon, mi estos disponebla por respondi ĉian
eventualan demandon aŭ rimarkigon. 
LA ROLO DE LA NACIAJ PARLAMENTOJ EN EŬROPA UNIO
far XAVIER DEWIDEHEM
 DE
POST SIA KREO en 1951 kaj 1957, la Eŭropaj Komunumoj havas
pli kaj pli vastajn kompetentojn sekve de kompetentotransdonoj deciditaj
en la Komunumaj traktatoj. Konse- kvence, tiuj transdonoj sekvigis
forprenon aŭ malpliigon de la kompetentoj de la Naciaj Parlamentoj
(NP). Tio naskis, ekde la fino de la jaroj 1980aj, dubojn kaj kritikojn
kontraŭ tiu demokratia deficito, kiun krome pliakrigis la limigitaj
agpovoj de la Eŭropa Parlamento (EP).
La NP sentis sin flankenmetitaj, dum la naciaj
registaroj reprenis kompetentojn pro tio, ke ili mem faras la eŭropajn
aktojn ene de la Ministrara Konsilio (kiu konsistas el la naciaj
ministroj de ĉiuj membroŝtatoj).
La rolo de la NP en Eŭropa Unio estas senĉesa
demando en la debato pri la reformo de la Komunumaj strukturoj.
Tamen, de la jaroj 1980aj, evoluas la situacio. Nu, kiun rolon la
NP hodiaŭ havas en la Komunuma konstruaĵo ?
Responde al tiu demando, ni priskribu la konstateblan
evoluon de la rolo de la NP kaj en la interparlamenta kunlaboro
(parto I) kaj en la kontrolo de la Komunuma leĝfarado
(parto II).
| |
| I
> La interparlamenta kunlaboro |
La rolo de la NP evoluis per plifirmigo, unue,
de la kunlaboro inter la NP kaj la EP (subparto A) kaj, due,
de la reciproka kunlaboro inter la NP mem (subparto B).
| |
A
> La kunlaboro inter la naciaj parlamentoj
A
> kaj la Eŭropa Parlamento |
 |
Origine, kunlaboro inter la EP kaj la NP estis
memkomprenebla, tial ke ĉiuj EP-anoj estis NP-anoj : la
EP-anojn ja elektis la NP-anoj mem el inter si. Sekve, interŝanĝoj
estis facilaj. Sed tiu situacio ĉesis en 1979, de kiam la EP-anoj
estas elektitaj per universala voĉdono en ĉiu membroŝtato.
 Tamen,
en 1983, la prezidantoj de la NP kaj tiu de la EP decidis kunsidi
ĉiun duan jaron okaze de Konferencoj de la Prezidantoj de la
Parla- mentaj Asembleoj de Eŭropa Komunumo. Tiuj Konferencoj
celas pritrakti precizajn deman- dojn rilate kunlaboron inter la
NP kaj la EP.
Oni eĉ planis kunsidigi ĉiujn eŭropajn
kaj naciajn parlamentanojn okaze de Konferenco de la Parlamentoj
de Eŭropa Komunumo, kromnomita « Eŭropa Acizo ».
Tiu Acizo okazis en Romo en 1990 sed neniam plu reokazis.
Sed, aparte, la Deklaracio (n-ro 13) pri la
Rolo de la NP en Eŭropa Unio, adoptita sekve al la Mastriĥta
Traktato de 1992 (kiu kreas Eŭropan Union), tekstas, ke « la
rilatoj inter la NP kaj la EP [estu] intensigataj, ekz. per
konsento pri taŭgaj reciprokaj facilaĵoj ».
Konforme al tiu Deklaracio, la parlamentaj komisionoj de la EP iĝis
tre bonvenigemaj al la NP-anoj. Reciproke, la EP-anoj estas ofte
kaj regule invititaj por partopreni la laborkunsidojn de la NP-komisionoj,
kies fako estas la eŭropaj aferoj.
Krom tiuj ĉi-supraj iniciatoj ni aldone menciu
la starigon de iu organo, kies rolo iĉis pli kaj pli grava
en la kunlaboro inter la NP mem : la KOFKA.
| |
B
> La reciproka kunlaboro inter la naciaj parlamentoj :
A
> la KOFKA |
|
Pluraj iniciatoj celis plibonigi informadon kaj
rilatojn inter la NP de la membroŝtatoj kaj ankaŭ ebligi
al la NP esprimi dezirojn kaj rimarkigojn pri la agado de la Unio.
La ĉefa tiucela iniciato estis la kreo de
la Konferenco de la NP-Organoj Fakiĝantaj pri la Komunumaj
Aferoj (KOFKA). Tiu ĉi Konferenco la unuan fojon kunsidis la
16an kaj 17an de Novembro 1989 ; de tiam ĝi kunsidas ĉiuduonjare.
Ĝi konsistas el po ses membroj de ĉiu faka NP-organo kaj
ses EP-anoj. La KOFKA estas organo konsulta kaj parlamentkunordiga.
 En
1997 la KOFKA'n oficialigis la Protokolo pri la Rolo de la NP
en Eŭropa Unio, aneksaĵo de la samjara Amsterdama
Traktato. Tiu Protokolo pligravigas la rolon de la KOFKA indikante,
ke ĝi povas submeti al la Uniaj institucioj ĉian kontribuaĵon
ekz. pri subsidiareco [1], pri la
Areo de Libereco, Sekureco kaj Justeco kaj pri la fundamentaj rajtoj.
Krom la evoluo koncerne la interparlamentan kunlaboron,
ni povas eĉ pli bone konstati, de post la adopto de la Mastriĥta
Traktato, la evoluon de la rolo de la NP pri kontrolado de la Komunuma
leĝfarado.
| |
| II
> La kontrolo de la Komunuma leĝfarado far la
naciaj parlamentoj |
La NP ĝuas plifortigon de siaj kontrolpovoj
koncerne la Komunuman agadon de siaj respektivaj registaroj (subparto A).
Plue, la hodiaŭa projekto de « Eŭropa Konstitucio »
farus ilin novaj « gardistoj de subsidiareco »
(subparto B).
| |
| A
> La kontrolo de la Komunuma agado de la registaroj |
|
En ĉiu membroŝtato de Eŭropa Unio,
la naciaj konstituciaj reguloj ebligas al la nacia parlamento kontroli
la manieron, laŭ kiu la registaranoj uzas sian decidpovon ene
de la Ministrara Konsilio de Eŭropa Unio. La Protokolo pri
la Rolo de la NP en Eŭropa Unio (aneksaĵo de la
Amsterdama Traktato) tiusence memorigas, ke « la kontrolon,
kiun la NP faras al siaj respektivaj registaroj koncerne la agadojn
de la Unio, difinas la konstituciaj organizo kaj praktikoj propraj
al ĉiu membroŝtato ».
 Por
ke tiu kontrolo estu efika, la sama Protokolo postulas unue, ke
la Eŭropa Komisiono « rapide »
transdonu al la NP la porkonsultajn dokumentojn. Due, la Eŭropa
Komisiono ankaŭ komuniku al la registaroj la leĝproponojn
« sufiĉe frue », tiel ke la registaro
de ĉiu membroŝtato povu atenti, ke la nacia parlamento
ricevu ilin decatempe cele al ilia ekzamenado. En Francio, tiuj
postuloj sekvigis en 1999 modifon de la nacia konstitucio per aldono
de artiloko 88-4 : ĉi tiu devigas la registaron plej rapide
submeti la Komunumajn leĝproponojn al ambaŭ parlamentaj
ĉambroj. La asembleoj povas konigi sian opinion per adopto
de rezolucioj. Tamen, tiu ebleco donita al la franca parlamento
estas kritikita pro la mallongeco de la konsultodaŭro kaj pro
la efikomanko de tiuj rezolucioj.
Alia elemento grave rolis por la plifortigo de
la parlamenta kontrolo, nome la iompostioma kreado en ĉiuj
NP de organoj fakiĝantaj pri la eŭropaj aferoj (tiuj samaj
organoj, kiuj konsistigas la KOFKA'n). En Francio, tiuj fakaj organoj
estas la respektivaj Delegacioj de Nacia Asembleo kaj de Senato
pri Eŭropa Unio (france : Délégation de l'Assemblée
nationale ou du Sénat pour l'Union européenne).
La ekzisto de tiaj organoj ne nur plibonigis la informitecon de
la NP sed ankaŭ ebligas ilin prikontroli la registaron multe
pli efike.
Krom tiu pli grava rolo rilate al la registaroj
koncerne la Uniajn aferojn, la NP baldaŭ disponos pri tute
nova kontrolpovo : la nun proponita Eŭropa Konstitucia
Traktato ja ebligos al ili rekte influi super la Unia leĝfara
procezo, per kontrolo pri subsidiareco.
| |
| B
> La naciaj parlamentoj, novaj « gardistoj
de subsidiareco » |
|
La Eŭropa Konsilio (kiu konsistas el la ŝtatestroj
aŭ ĉefministroj de ĉiuj membroŝtatoj) en Laecken
(Belgio) la 14an kaj 15an de Decembro 2001 starigis Konvencion pri
la Estonteco de Eŭropo, kies tasko estis « ekzameni
la esencajn demandojn, kiujn naskas la estonta evoluo de la Unio,
kaj serĉi la diversajn eblajn solvojn ». La
Konvencio, kiun prezidis Valéry Giscard d'Estaing, prezentis
sian projekton de « Konstitucio » al la Eŭropa
Konsilio en Tesaloniko (Grekio) la 19an de Junio 2003. Fine, post
la plurmonata ekzamenado de tiu projekto far la Interregistara Konferenco,
Traktato stariganta Konstitucion por Eŭropo estis definitive
adoptita de la Eŭropa Konsilio en Bruselo la 18an de Junio
2004. Tiun Traktaton oni kutime kromnomas Eŭropa Konstitucio.
 Kompreneble,
la Konvencio pritraktis la demandon pri la rolo de la NP en la Unio
kaj, precipe, en la Unia leĝfarado. Tiel, la projekto de Konstitucio
entenas projekton de Protokolo pri la Rolo de la NP en Eŭropa
Unio. Tiu ĉi Protokolo donas al la NP eblecon interveni
en la leĝfara procezo : ĝi antaŭvidas, ke la
NP povos kontroli, ke la leĝproponoj de la Eŭropa Komisiono
ja respektas la principon de subsidiareco. Tiel ke, per komuna deklaro
adoptita en Parizo la 24an de Septembro 2003, la germana Bundestag
kaj la franca Assemblée nationale ne hezitis subtreki,
ke per tiu projekto « NP nun havos [...] ĉefrolon
de gardistoj de subsidiareco ».
Tiu nova Protokolo ja postulas, ke la Eŭropa
Komisiono sendu la leĝproponojn ne nur al la Ministrara Konsilio
kaj al la EP sed ankaŭ « senpere »
kaj « samtempe » al la NP. Tiuj ĉi
lastaj disponos pri ses semajnoj (escepte se urĝo) por eventuale
sendi al la prezidantoj de la EP, de la Ministrara Konsilio kaj
de la Eŭropa Komisiono motivitan opinion, per kiu ili klarigu,
kial ili taksas la leĝproponon kontraŭanta la principon
de subsidiareco. Tiuj opinioj apriore ne devigos la Komunumajn instituciojn.
Tamen, se la motivitaj opinioj pri malrespekto de la principo de
subsidiareco fontas el almenaŭ unu triono de la NP (aŭ
de la parlamentaj ĉambroj), la Protokolo devigas la Eŭropan
Komisionon rekonsideri sian leĝproponon.
Fine, tiu sama Protokolo entenita en la Konstitucio
ankoraŭ plibonigas la procedurojn pri komunikado de la porkonsultaj
dokumentoj, favore al la NP. La Eŭropa Komisiono ja devos sendi
senpere kaj tujtuje al la NP ankaŭ la de ĝi ellaboritan
Leĝfaran Jarprogramon. Tio ebligos pli riĉajn interŝanĝojn
inter la parlamentoj pro tio, ke tiu Jarprogramo estas plej bona
ilo por observi la leĝfaran evoluon, kiun la Unio intencas
efektivigi.
• • •
Ni povas konkludi,
ke, de la jaroj 1990aj, la NP trovas pli kaj pli aktivan rolon ene
de la eŭropa konstruaĵo — kaj « horizontale »
kadre de kunlaboro inter ili mem kaj « vertikale »
en la rilatoj inter ili kaj la Komunumaj institucioj. Ĝuste,
la nun proponita Traktato stariganta Konstitucion por Eŭropo,
pri kiu ni francoj voĉdonos okaze de referendumo en junio 2005 [2],
plireliefigas tiun evoluon favoran al la NP. Tio estas elemento
por pliintimiĝo de ĉiuj institucioj naciaj kaj eŭropaj
en sia kunlaborado cele al la plenumado de tiu mirinda aventuro
nomita Eŭropa Unio...
____________________
[1] La principo
de subsidiareco estas la principo, laŭ kiu la decidoj estu
alprenitaj ĉe la teritoria potencnivelo la plej taŭga
kaj la plej efika, kaj kiel eble plej proksima al la civitanoj.
Konkrete, la decidojn principe alprenu la ŝtatoj landskale ;
tiun decidpovon pri iu temo la Unio povos « kapti »
nur je la duobla kondiĉo, ke koncerne tiun temon la ŝtata
agado estas ne sufiĉe efika kaj ke male la agado de la Unio
povos esti ja pli efika. [Reiro al la teksto]
[2] La franca
referendumo pri la t.n. eŭropa konstitucio okazis la 29an de
Majo 2005. Partoprenis en la voĉdonado 69,4 % da balotrajtuloj ;
venkis la nea partio kun 53,3 % da voĉdonintoj (kontraŭ
44,2 % por la jesa partio). [Reiro al la teksto]
|
